3maja4.jpg W kościele farnym pod wezwaniem św. Marii Magdaleny odbyła się uroczysta Msza święta sprawowana przez ks. Łukasza Mroczka. Homilię wygłosił ks. Marcin Piliszko, który przypomniał, że 3 maja to nie tylko dzień święta państwowego, ale także uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Wskazał wiele ważnych wydarzeń w historii Polski, które jednoczyły Polaków pod sztandarem wiary i opieką Maryi. Przypomniał śluby lwowskie Jana Kazimierza z XVII wieku i oddanie ojczyzny w opiekę Maryi. Warto przytoczyć ich fragment: Wielka człowieczeństwa Boskiego Matko i Panno! Ja, Jan Kazimierz, Twego Syna, Króla królów i Pana mojego, i Twoim zmiłowaniem się król, do Twych Najświętszych stóp przychodząc, tę oto konfederacyję czynię: Ciebie za Patronkę moją i państwa mego Królową dzisiaj obieram. Mnie, Królestwo moje Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie, Ruskie, Pruskie, Mazowieckie, Żmudzkie, Inflanckie i Czernihowskie, wojsko obojga narodów i pospólstwo wszystko Twojej osobliwej opiece i obronie polecam, Twojej pomocy i miłosierdzia w teraźniejszym utrapieniu królestwa mego przeciwko nieprzyjaciołom pokornie żebrzę… . Król zobowiązał się również ażeby odtąd utrapione pospólstwo wolne było od wszelkiego okrucieństwa.

            W dalszej części homilii zacytował słowa z preambuły konstytucji 3 Maja z 1791 roku. W imię Boga w Trójcy świętej Jedynego. Stanisław August z Bożej łaski i woli narodu król polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, kijowski, wołyński, podolski, podlaski, inflancki, smoleński, siewierskii czernichowski, wraz z stanami skonfederowanymi w liczbie podwójnej naród polski reprezentującymi.

Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucyi narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawione rządy naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, i z tej dogorywającej chwili, która nas samym sobie wróciła, wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą egzystencją polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas umiejętności sprawować mogą, dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą Konstytucyję uchwalamy i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy, dopóki by naród w czasie prawem przepisanym wyraźną swoją wolą nie uznał potrzeby odmienienia w niej jakiego artykułu. Do której to Konstytucyi dalsze ustawy Sejmu teraźniejszego we wszystkim stosować się mają.

            Na zakończenie Mszy świętej ks. Łukasz zachęcił wiernych do pozostania i wysłuchania programu słowno-muzycznego w wykonaniu młodzieży ze szkoły podstawowej w Dukli. Wystąpiły dziewczynki z klas: 2b, 4a, 5a, 5b. Opiekę nad całością sprawowały panie Cecylia Ganczarska i Wanda Gunia. Całe przedstawienie bardzo się podobało i zebrani wielokrotnie nagradzali występujących gromkimi brawami. Ksiądz Marcin podziękował uczestnikom za występ oraz burmistrzowi gminy i dyrektorom dukielskich szkół za obecność.

            Konstytucja 3 maja usprawniała działanie sejmu, znosząc liberum veto. Odtąd uchwały zapadać miały większością głosów. Wprowadzała dziedziczność tronu, co zapobiegało obcej ingerencji i wewnętrznej anarchii w okresach bezkrólewia. Ustanawiała kolegialny organ rządowy – Straż Praw, co było krokiem ku ulepszeniu administracji państwa. Przez włączenie do jej tekstu prawa o miastach nadawała mieszczanom wiele zastrzeżonych dotąd wyłącznie dla szlachty uprawnień jak nabywanie ziemi, nietykalność osobistą, sprawowanie funkcji w wojsku, administracji państwa i kościele. Interesy mieszczan na sejmie reprezentować mieli ich plenipotenci. Chłopów konstytucja brała pod opiekę prawa, a więc zrywała z zasadą, że stosunki pomiędzy  dworem a wsią są prywatną sprawą szlachty.

Uchwalona 3 maja 1791 roku była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną, spisaną Konstytucją. Była wynikiem dążeń do naprawy stosunków wewnętrznych. Ustalała zasady ustroju nowożytnego. Konstytucja 3 maja była wielkim osiągnięciem narodu polskiego chcącego zachować niepodległy byt. Mimo, że przetrwała rok stała się inspiracją dla następnych pokoleń w dążeniach do odzyskania niepodległości.

Stanisław Kalita